De online wereld groeit als kool. Waar online betaalmogelijkheden vroeger enkel beschikbaar waren voor bedrijven, kunnen consumenten hier nu ook gebruik van maken. Door de komst van marktplaatsen en betaalverzoekjes, in combinatie met het eenvoudig openen van online bankrekeningen, is er een kweekvijver ontstaan voor online oplichters.
Wij geven je graag een kijkje in de meest voorkomende manieren van internetoplichting die wij tegenkomen.
De oplichter start (vanaf jouw PC) de betaling bij een ondernemer, hij gebruikt hiervoor een e-mailadres of fysiek adres welke hij zelf kiest. De webshop controleert vervolgens je verzoek en start een betaalopdracht binnen Pay, waarna Pay. een betaalverzoek start binnen jouw bank en je ter verificatie naar je bank stuurt. Jouw bank toont op hun pagina het bedrag en de ontvanger getoond van de gelden (de ondernemer). Je bevestigt aan je bank dat je dit bedrag wilt betalen naar de ondernemer, en de bank geeft de bevestiging aan Pay. dat de betaling is uitgevoerd. Pay. geeft vervolgens de bevestiging aan de ondernemer dat de betaling is uitgevoerd en de ondernemer levert de producten uit.
Bij deze vorm van scam word je gebeld door een persoon die zich (meestal) voordoet als medewerker van Microsoft. Het verhaal dat hierbij verteld wordt is dat jouw PC geïnfecteerd is en daardoor traag werkt of een veiligheidsrisico loopt. Vervolgens proberen de oplichters via een programma als Teamviewer je computer over te nemen. Soms worden er schermen met verschillende foutmeldingen getoond tijdens deze sessie.
De Microsoft 'medewerker' kan vervolgens voor een klein bedrag jouw pc 'schoonmaken' of een nieuwe licentie aanbieden. Hiervoor hoef je slechts een minimaal bedrag af te rekenen. In een ander scherm start de oplichter vervolgens snel een betaling, vaak voor makkelijk voor cash inwisselbare producten zoals beltegoed of cadeaukaarten. Na het afrekenen meldt de oplichter vaak dat het helaas niet gelukt is en je de betaling nog een keer moet uitvoeren. Ondertussen is de eerste betaling echter al wel gelukt en worden de producten 'gewoon' uitgeleverd. Dit blijft doorgaan zolang je blijft betalen.
Voor oplichters is dit dé ideale manier om mensen op te lichten: mensen bellen namelijk zelf naar de oplichters toe. Dit doen ze onder andere door advertenties op Google en Facebook, maar ze zijn ook erg goed in het bovenaan eindigen bij zoekresultaten.
Stel: je Googelt op 'klantenservice Facebook' en belt het getoonde nummer. Je krijgt een vriendelijke medewerker aan de telefoon die je uiteindelijk doorverbindt met het bedrijf wat je zoekt. Vervolgens word je, net als bij de Microsoft scam, gevraagd een betaling te voltooien voor de aangeboden diensten.
Je hebt contact met een handelaar en die geeft aan een betaalverzoek via e-mail te sturen. Je vertrouwt dit, mede omdat Marktplaats zelf een iDEAL-oplossing heeft. Echter blijkt na de betaling, dat de verkoper de producten niet opstuurt.
Dit type oplichting komt niet alleen bij Marktplaats voor, maar ook op andere plekken waar vraag en aanbod bij elkaar komt, zoals bijvoorbeeld in Facebookgroepen waar soms gewilde concerttickets aangeboden worden en er een 'fake' betaallink via Messenger verstuurd wordt.
Je hebt contact met een koper of verkoper en die geeft aan een Tikkie te sturen. Je denkt een Tikkie-betaling te doen, maar in werkelijkheid voldoe je onder water een betaling aan een webwinkel, waarbij de betaalpagina een kopie van de Tikkie-site is.
Andere cases laten zien dat de oplichter op de fake Tikkie betaalpagina de inloggegevens van de consument afvangt om tegelijkertijd een betaling te starten en af te ronden. Ook zijn gevallen bekend waarbij de oplichter zichzelf toegang verschaft tot de mobiele bankieren-app om vervolgens alle tegoeden over te boeken naar rekeningen van katvangers.
Voorheen was dit de ideale manier om op illegale wijze verkregen gelden te ontvangen. Cryptovaluta zijn grotendeels anoniem en kunnen snel worden omgezet in andere valuta. Ondertussen is het bij de meeste Nederlandse aanbieders verplicht om eerst een 1 cent iDEAL verificatie te doen of jezelf daadwerkelijk te legitimeren.
Deze wijze van oplichting komt dus amper meer voor via Pay. Uiteraard zijn buitenlandse partijen niet gebonden aan deze regels, dus is oplichting met behulp van cryptovaluta niet uit te sluiten. Echter hebben deze partijen vaak niet het vertrouwde iDEAL als betaalmiddel.
Een vorm van oplichting die de laatste tijd meer gezien wordt: via een van bovenstaande oplichtingsmanieren worden producten gekocht met als verzendadres het adres van mensen die op vakantie zijn, adressen die op makelaarssites zoals Funda gevonden worden of leegstaande panden. Ook worden afhaalpunten van PostNL, DHL en Kiala gebruikt.
Op deze manier kunnen criminelen mobiele telefoons, juwelen, horloges of andere kostbare producten verkrijgen zonder er zelf voor te betalen.
In de meeste gevallen worden er cadeaukaarten of beltegoeden gekocht, maar altijd betreft het snel verhandelbare producten. De oplichter maakt snel een e-mailadres aan op naam van de consument zodat dit ook betrouwbaar lijkt. De bestelling van bijvoorbeeld Annette Jansen wordt uitgeleverd op a.jansen2000@gmail.com. Daardoor zijn er voor de webwinkel geen tekenen dat het fraude betreft.
De meeste ondernemers blokkeren meerdere bestellingen vanaf 1 rekening. Maar de oplichter kan eenvoudig naar een andere ondernemer gaan welke ook beltegoed of cadeaukaarten online verkoopt.
Omdat online betalen steeds meer ingeburgerd is, zien criminelen steeds vaker hun kans schoon. Het is een wapenwedloop waarbij steeds geraffineerdere methodes ingezet worden die voor alle betrokken partijen lastig te ondervangen zijn. Zowel de webwinkelier, als Pay. als de bank zien de uiteindelijke betaling als een legitiem door de rekeninghouder zelf geautoriseerde transactie.
Hoe weet ik aan wie er betaald is?
Je kunt via onze consumentenpagina met de gegevens van je afschrijving opvragen aan welke ondernemer je betaald hebt. Eventueel kun je daar ook de contactgegevens vinden. Het is onjuist om aan te nemen dat deze ondernemer betrokken is bij de oplichting.
Kan ik mijn geld terug krijgen van de ondernemer?
In de meeste gevallen levert de ondernemer de bestelling direct uit. Indien je er snel bij bent, kan er soms nog iets gedaan worden. Maar als het product is uitgeleverd, valt er niets meer te doen.
Je kunt nog aangifte doen, dit zorgt wel voor meer registraties van oplichting, maar meestal niet dat je het geld terugkrijgt. Indien de politie jouw aangifte oppakt en je bank, Pay. of de ondernemer om informatie verzoekt hebben zij meestal niet meer informatie dan jouw IP adres, rekeningnummer en een e-mailadres van de oplichter.
Heb ik recht op geld uit het garantiefonds?
Het Garantiefonds van Pay. treedt alleen in werking indien Pay. fouten gemaakt heeft bij de acceptatie van de ondernemer of als de ondernemer je moedwillig heeft opgelicht. In bovenstaande gevallen kun je geen van de partijen iets kwalijk nemen. Er is geen mogelijkheid om de betaling te blokkeren indien je deze zelf uitvoert en bevestigd. Je komt dus helaas niet in aanmerking voor het garantiefonds.